Vandaag heb ik een team geholpen met samenwerkingsvragen in hun programma. Een wens was om meer rolduidelijkheid te creëren: Wie is waarvoor verantwoordelijk en waarop aanspreekbaar? Dit is een relevante vraag voor alle betrokkenen om overzicht te houden op het geheel. Het is ook een onvolledige vraag als bij die rolverduidelijking de relaties tussen de rollen niet ter sprake komt.
Ruwweg zijn er drie mogelijkheden die de kwaliteit van de samenwerking duiden: wederzijds effectief en versterkend, eenzijdig werkend (voor de één wel en de ander niet) of voor geen van allen werkend. Bij de laatste twee kiezen één of alle partijen voor de strijd, het (stille) verzet, negeren, vluchten, wapenstilstand of catatonie (onbeweeglijkheid). Heldere rollen en rolverdeling zeggen per definitie nog weinig of niets over de kwaliteit van samenwerking.
SAMENWERKING
Samenwerking is vaak een worsteling, omdat individuen steeds de afweging maken of ze beter af zijn met of zonder de samenwerking. Onderstaande illustratie kan dit verduidelijken:
Ook al zijn de resultaten van de samenwerking evident, en zonder dat niet haalbaar, toch kan het gaan wringen als de perceptie van de individuele kosten onevenredig groot is of onrechtvaardig verdeeld. Let wel, de kosten kunnen financieel zijn, maar ook rationeel, emotioneel en/of de professionele reputatie betreffen. Spreken samenwerkingspartners deze veronderstelde verschillen niet naar elkaar toe uit, dan leidt dit op den duur tot ontevredenheid over de samenwerking of stress, irritaties of onverschilligheid.
AARD EN BELEVING
Wil je samenwerking vruchtbaar maken, neem dan ook de aard en beleving van de relaties tussen de rollen onder de loep, maak ze bespreekbaar en onderzoek wat er voor alle betrokken partijen nodig is om de werkrelaties wederzijds productief en plezierig te maken.
